بررسی طول عمر و دوام عرشه فولادی در شرایط اقلیمی مختلف ایران

عرشه فولادی (Steel Deck) یکی از اجزای اصلی در سیستم‌های سقف‌سازی مدرن به شمار می‌رود که به دلیل مزایایی مانند سرعت اجرا، مقاومت بالا، و کاهش بار مرده سازه، در پروژه‌های عمرانی به‌خصوص ساختمان‌های بلند و صنعتی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما دوام و طول عمر عرشه فولادی وابستگی مستقیمی به شرایط محیطی و اقلیمی منطقه اجرای پروژه دارد.

ایران با داشتن تنوع اقلیمی بالا، از کویر خشک گرفته تا نواحی مرطوب شمالی، چالش‌هایی جدی در زمینه دوام مصالح فلزی از جمله عرشه فولادی ایجاد می‌کند. این مقاله به بررسی اثرات شرایط اقلیمی مختلف ایران بر طول عمر و دوام عرشه فولادی پرداخته و راهکارهای افزایش عمر مفید آن‌ها را نیز بررسی خواهد کرد.

آشنایی با عرشه فولادی و کاربرد آن

عرشه فولادی به ورق‌های گالوانیزه فرم‌دار اطلاق می‌شود که معمولاً در سقف‌های مرکب همراه با بتن استفاده می‌شوند. این سیستم سقف به دلیل وزن کم، مقاومت مناسب در برابر بارهای استاتیکی و دینامیکی، و سرعت اجرای بالا، در بسیاری از پروژه‌های عمرانی جایگزین سیستم‌های سنتی شده است.

ویژگی‌های برجسته عرشه فولادی:

• سبک‌سازی سازه

• افزایش سرعت اجرای سقف

• کاهش هزینه‌های قالب‌بندی و نیروی انسانی

• افزایش مقاومت خمشی سقف

• عملکرد مناسب در برابر زلزله

عوامل مؤثر بر دوام عرشه فولادی

دوام عرشه فولادی متأثر از فاکتورهای مختلفی است که برخی به خواص فیزیکی و شیمیایی فولاد بازمی‌گردد و برخی دیگر به شرایط محیطی که فولاد در آن قرار دارد:

1. کیفیت ورق فولادی و پوشش گالوانیزه:
   ضخامت پوشش روی (Zinc Coating) نقش کلیدی در جلوگیری از زنگ‌زدگی دارد.

2. شرایط اقلیمی و رطوبتی منطقه:
   محیط‌های مرطوب یا خورنده مانند سواحل، چالش جدی برای دوام فولاد هستند.

3. نوع نگهداری و نگهداشت:
   اجرای صحیح درزگیری، آب‌بندی و نظافت نقش مهمی در افزایش طول عمر دارد.

4. نحوه اجرا و جزئیات اتصال:
   اتصالات نادرست یا نقص در آب‌بندی می‌توانند منجر به نفوذ رطوبت و زنگ‌زدگی شوند.

تنوع اقلیمی ایران و اثر آن بر عرشه فولادی

ایران کشوری با تنوع اقلیمی گسترده است و این موضوع تأثیر مستقیمی بر رفتار مصالح ساختمانی، از جمله عرشه فولادی دارد. در ادامه به بررسی عملکرد عرشه فولادی در چند منطقه اقلیمی مختلف می‌پردازیم:

1. اقلیم خشک و کویری (مثل یزد، کرمان، طبس)

در این مناطق، رطوبت هوا بسیار پایین است ولی اختلاف دمای روز و شب زیاد بوده و گاهی به بیش از ۳۰ درجه می‌رسد. این نوسانات دمایی باعث ایجاد انقباض و انبساط مکرر در سازه‌های فلزی می‌شود که در درازمدت می‌تواند موجب ایجاد ترک‌های ریز در پوشش گالوانیزه شود.

راهکارها:

• استفاده از ورق با ضخامت پوشش گالوانیزه بالاتر (مثلاً Z275 به جای Z180)

• پیش‌بینی درزهای انبساطی در طراحی

2. اقلیم سرد و کوهستانی (مثل تبریز، اردبیل، همدان)

در مناطق سردسیر، یخبندان‌های مکرر و بارش برف می‌تواند منجر به جمع شدن رطوبت در شکاف‌ها و سپس یخ‌زدگی آن شود. این امر باعث گسترش ترک‌ها و نفوذ بیشتر آب می‌گردد.

راهکارها:

• استفاده از پوشش‌های ضدزنگ اپوکسی در کنار گالوانیزه

• نظافت منظم سقف برای جلوگیری از تجمع برف و یخ

3. اقلیم معتدل و مرطوب (مثل رشت، ساری، رامسر)

در این مناطق، رطوبت نسبی بالا و بارندگی زیاد، بزرگ‌ترین چالش برای عرشه فولادی است. اگر آب به زیر پوشش عایق یا درزها نفوذ کند، روند زنگ‌زدگی شتاب می‌گیرد.

راهکارها:

• استفاده از سیستم آب‌بندی دوجداره

• استفاده از عرشه فولادی با رنگ‌های پودری الکترواستاتیک یا ضدآب

• نظارت دقیق بر نصب و درزگیری‌ها

4. اقلیم گرم و مرطوب (مثل بندرعباس، چابهار، بوشهر)

مناطق جنوبی ایران با وجود گرما و رطوبت بالا، یکی از مخرب‌ترین محیط‌ها برای فولاد به شمار می‌روند. وجود نمک در هوا (به‌ویژه در نزدیکی دریا) باعث افزایش سرعت خوردگی می‌شود.

راهکارها:

• استفاده از فولاد گالوانیزه با ضخامت بالا یا حتی فولاد ضدزنگ در پروژه‌های خاص

• نگهداری و بازرسی‌های دوره‌ای

• اجرای سقف‌های مرکب با پوشش محافظ اضافی

آزمایش‌ها و استانداردهای بررسی دوام عرشه فولادی

برای اطمینان از کیفیت عرشه فولادی در شرایط اقلیمی مختلف، استانداردها و آزمایش‌هایی طراحی شده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آزمایش مه‌نمکی (Salt Spray Test): شبیه‌سازی شرایط خورنده برای بررسی مقاومت خوردگی

• آزمایش سیکل حرارتی (Thermal Cycling): بررسی مقاومت در برابر انبساط و انقباض

• استاندارد ASTM A653/A653M: در مورد ورق‌های گالوانیزه

• استاندارد ملی ایران ۷۲۹۴: در رابطه با پوشش‌های ضدخوردگی روی فولاد

نکات اجرایی برای افزایش عمر مفید عرشه فولادی

1. استفاده از ورق‌هایی با پوشش گالوانیزه استاندارد و معتبر

2. اجرای دقیق اتصالات، درزگیری و آب‌بندی

3. تهویه مناسب فضای زیر سقف برای جلوگیری از تجمع رطوبت

4. بازرسی‌های دوره‌ای برای شناسایی نقاط خوردگی

5. استفاده از عایق‌های ضدآب در مناطق مرطوب یا بارانی

6. اجتناب از تماس مستقیم عرشه با مواد شیمیایی خورنده یا بتن‌هایی با PH بسیار بالا

جمع‌بندی و معرفی شرکت اورهان صنعت

عرشه فولادی به‌عنوان یکی از عناصر کلیدی در سقف‌های مرکب، اگر به‌درستی انتخاب و اجرا شود، می‌تواند در برابر شرایط سخت اقلیمی ایران مقاومت بالایی داشته باشد. اما انتخاب متریال باکیفیت، طراحی اصولی، و رعایت نکات نگهداشت از عوامل حیاتی برای دوام آن محسوب می‌شود.

در این راستا، شرکت اورهان صنعت با سابقه‌ای درخشان در تأمین و فروش عرشه فولادی، آماده ارائه خدمات به پروژه‌های ساختمانی در سراسر ایران است. این شرکت با عرضه انواع ورق‌های گالوانیزه با ضخامت‌های استاندارد، رعایت اصول فنی، و ارائه مشاوره تخصصی، تضمین‌کننده کیفیت و دوام پروژه‌های شما خواهد بود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر یا ثبت سفارش، می‌توانید به سایت رسمی اورهان صنعت مراجعه کرده یا با مشاوران فروش این مجموعه تماس بگیرید.